Η αξία των παραμυθιών στην προσχολική ηλικία (4-6 ετών)
«Μαμάάά αυτό το βιβλίο είναι για μωρά δεν το θέλω!» φώναξε ο Γιάννης μουτρωμένος.
Ναι, ναι ήρθε η ώρα που τα πιο παιδικά βιβλία δεν ενδιαφέρουν πια το παιδί σας. Και τώρα; Ποια είναι τα κατάλληλα βιβλία για την προσχολική ηλικία και πώς πρέπει να τα διαβάζετε; Όπως έχετε ήδη διαβάσει στα προηγούμενα άρθρα μου, τα βιβλία παίζουν καίριο ρόλο στην ανάπτυξη των παιδιών. Η επιλογή όμως των κατάλληλων βιβλίων είναι πολύ σημαντική στην προσχολική ηλικία. Πρέπει μήπως να επιλέξετε κάποιο βιβλίο προετοιμασίας για το σχολείο ή ένα παραμύθι; Μήπως εκείνο το βιβλίο με τα αυτοκόλλητα είναι καλύτερο από μια ιστορία για δράκους;
Στο σημερινό άρθρο θα προσπαθήσω να σας βοηθήσω να επιλέξετε, με γνώμονα την θετική ανάπτυξη του εγκεφάλου του παιδιού σας.
Αρχικά, τα παραμύθια για παιδιά τεσσάρων έως πέντε ετών αρχίζουν και αλλάζουν, όσον αφορά τη δομή τους και γίνονται πλέον πιο ολοκληρωμένες ιστορίες, με μεγαλύτερο ενδιαφέρον και νοήματα. Η ανάγνωση βιβλίων περνά σε μια τελείως διαφορετική φάση. Περίπου στην ηλικία των 4 ετών, τα παιδιά ζουν σε έναν κόσμο φαντασίας. Φαντάζονται ότι όλα είναι πραγματικά και αν τους διαβάζουμε παραμύθια πιστεύουν ότι οι χαρακτήρες είναι πραγματικοί. Είναι δύσκολο για αυτά να γνωρίζουν τη διαφορά μεταξύ πραγματικότητας και μυθοπλασίας. Στην ηλικία των 5 ετών πλέον αντιλαμβάνονται ότι πρόκειται για μυθοπλασία και απολαμβάνουν την εξιστόρηση των παραμυθιών. Όταν γίνονται 6 ετών όλα τα παιδιά γνωρίζουν με βεβαιότητα αν μια ιστορία είναι ψεύτική ή αληθινή.
Παιδικά παραμύθια για παιδιά 4-5 ετών: βασικές συμβουλές για τους γονείς
1. Τα παιδικά παραμύθια βοηθούν στην ανάπτυξη της φαντασίας.
Τα σημερινά gadgets τροφοδοτούν τα παιδιά με έτοιμα οπτικοακουστικά στοιχεία. Όμως, είναι τόσο διασκεδαστικό να φανταζόμαστε ένα μαγικό δέντρο και παιδιά να ανεβαίνουν στα κλαδιά του και να εξαφανίζονται σε μια μαγεμένη γη. Πόσο υπέροχο μοιάζει ένα μανιτάρι όταν το φανταστούμε με ξωτικά και νεράιδες κρυμμένες από κάτω! Τα παραμύθια είναι το υπέρτατο μέσο που προκαλεί την ανάπτυξη της φαντασίας μας!
2. Τα παιδικά παραμύθια ενθαρρύνουν την ικανότητα της κριτικής σκέψης.
Τα περισσότερα παιδικά παραμύθια έχουν καταστάσεις από τις οποίες ο ήρωας ή η ηρωίδα δραπετεύει χρησιμοποιώντας τις ικανότητές του/της για κριτική σκέψη. Ο Χάνσελ και η Γκρέτελ δραπέτευσαν χρησιμοποιώντας το μυαλό τους. Τα παραμύθια βοηθούν επίσης στην οικοδόμηση αξιών – η μύτη του Πινόκιο, που μεγαλώνει πολύ, είναι κάτι που κανένα παιδί δε θα ξεχάσει και θα του διδάξει την αξία της ειλικρίνειας. Η κακιά βασίλισσα – μητριά, που έχει εμμονή με την ομορφιά της και συνεχίζει να ρωτάει τον καθρέφτη «ποια είναι η πιο όμορφη;», τα μαθαίνει από νωρίς να μην είναι τόσο εγωκεντρικοί άνθρωποι! Τα περισσότερα παραμύθια μιλούν για απλές θετικές αξίες και συμπεριφορές, που θριαμβεύουν ενάντια στο αρνητικό / κακό. Το ασχημόπαπο μας διδάσκει να αγαπάμε και να αποδεχόμαστε τον εαυτό μας. Η Σταχτοπούτα μας διδάσκει την αξία του χρόνου. Τα τρία μικρά γουρουνάκια μας μεταδίδουν πως πρέπει να έχουμε ισχυρά θεμέλια για να επιβιώσουμε (μεταφορικά μιλώντας για το χαρακτήρα / τις σπουδές μας κτλ.). Βοηθούν τέλος τη δημιουργικότητα μας – τα περισσότερα παιδιά θέλουν να σχεδιάζουν και να ζωγραφίζουν σχέδια, που μοιάζουν με τους αγαπημένους τους χαρακτήρες.
3. Τα παιδικά παραμύθια είναι διασκέδαση, όλοι μας χρειαζόμαστε αυτή τη βιταμίνη διασκέδασης στη ζωή μας.
Οι ζωές μας θα ήταν τόσο βαρετές χωρίς διασκέδαση και φαντασία. Ένα δέντρο γεμάτο σοκολάτες, ένα σπίτι από καραμέλες – φέρνουν ένα χαμόγελο στα χείλη όλων μας ακόμη και σήμερα. Τα παιχνίδια που ζωντανεύουν, τα τρενάκια και τα ξωτικά φέρνουν τόση διασκέδαση! Ακόμη, ενθαρρύνουν τη συνήθεια της ανάγνωσης. Και όπως όλοι γνωρίζουμε, οποιαδήποτε συνήθεια αρχίζει νωρίς, διατηρείται. Απλά καθώς μεγαλώνουν τα παιδιά, διαβάζουν διαφορετικά είδη λογοτεχνίας.
4. Τα παιδικά παραμύθια μας βοηθούν να ρίξουμε μια ματιά στην πολιτιστική κληρονομιά μας.
Όλα τα παιδικά παραμύθια σχετίζονται με τον πολιτισμό της γης. Τα παιδιά γνωρίζουν τις διάφορες εποχές, το φαγητό, τα ρούχα και τα έθιμα άλλων λαών. Πόσοι από εμάς άλλωστε δεν είναι συνεπαρμένοι με τις αραβικές νύχτες στην έρημο ή το πολικό ψύχος στην ανταρκτική.
5. Τα παιδικά παραμύθια εμπλουτίζουν το λεξιλόγιο μας.
Μπορούν να δημιουργηθούν πολλές δραστηριότητες και παιχνίδια χρησιμοποιώντας τα παιδικά παραμύθια για να εμπλουτίσουμε το λεξιλόγιο και τη γραμματική των παιδιών. Οργανώστε βραδιές παραμυθιού κατά τη διάρκεια των διακοπών – καλέστε τους φίλους ή τα ξαδέλφια του παιδιού σας. Οργανώστε παιχνίδια ή κουίζ με παραμύθια. Οργανώστε αποκριάτικα πάρτι με βάση τα παιδικά παραμύθια. Τέτοιες εκδηλώσεις θα βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτύξουν ηγετικές, οργανωτικές και επικοινωνιακές ικανότητες.
6. Τα παιδικά παραμύθια αποτελούν διδακτικές ευκαιρίες.
Σε αυτήν τη φάση και καθώς μεγαλώνει το παιδί σας, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα κλασικά παραμύθια για να συζητήσετε διάφορα θέματα σχετικά με τις αξίες και τους χαρακτήρες. Θα παρατηρήσετε ότι καθώς μεγαλώνουν αλλάζει η προοπτική τους. Τα κορίτσια για παράδειγμα μπορεί να μην απολαμβάνουν τις χαρακτηριστικές ηρωίδες «που διατρέχουν κίνδυνο». Δε θέλουν να πιστεύουν πια στον πρίγκιπα με το άσπρο άλογο. Χρησιμοποιήστε αυτές τις στιγμές ως διδακτικές ευκαιρίες. Οι περισσότερες από αυτές τις ιστορίες είναι πατριαρχικές. Ως εκ τούτου, η ευαισθητοποίηση για τα φυλετικά ζητήματα είναι μια δύσκολη συζήτηση, που μπορείτε να την ξεκινήσετε σε αυτές τις ηλικίες.
Πηγή: Γάκη Ζέτα
Νευροβιολόγος, MSc
Ανάπτυξη παιδικού εγκεφάλου
www.allaboutparents.gr